RADNY DZIELNICY W MIEJSKIEJ SPÓŁCE LUB INNEJ JEDNOSTCE ORGANIZACYJNEJ?

godnie z art. 8 ust. 1 ustawy o ustroju miasta stołecznego Warszawy ​do radnych dzielnicy stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące radnych gminy, w tym przepisy tzw. prawa antykorupcyjnego. W przypadku jednak radnych dzielnicy odpowiednie zastosowanie przepisów sprawia liczne trudności w związku z tym, że Warszawa jest gminą, a dzielnice m. st. Warszawy są jednostkami pomocniczymi.

Zgodnie z art. 24a ustawy o samorządzie gminnym, z radnym nie może być nawiązywany stosunek pracy w urzędzie gminy, w której radny uzyskał mandat. Radny nie może również pełnić funkcji kierownika gminnej jednostki organizacyjnej oraz jego zastępcy. Z kolei art. 24b ustawy o samorządzie gminnym osoba wybrana na radnego nie może wykonywać pracy w ramach stosunku pracy w urzędzie gminy, w której uzyskała mandat, oraz wykonywać funkcji kierownika lub jego zastępcy w jednostce organizacyjnej tej gminy. Przed przystąpieniem do wykonywania mandatu osoba ta obowiązana jest złożyć wniosek o urlop bezpłatny w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy. Radny, o którym mowa wyżej otrzymuje urlop bezpłatny na okres sprawowania mandatu oraz 3 miesięcy po jego wygaśnięciu.

W zakresie zakazu zatrudniania na stanowisku kierownika lub zastępcy kierownika jednostki organizacyjnej wymaga wyjaśnienia następujące kwestie. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądów administracyjnych, pojęcie „pełnienia funkcji” jest bardzo szerokie i obejmuje zajmowanie stanowiska w ramach wszelkich form zatrudnienia (także w formie pełnienia obowiązków). Z kolei pojęcie jednostki organizacyjnej również jest obszerne i obejmuje wszystkie jednostki, które zostały utworzone przez gminę, czy w której gmina ma udziały lub, która korzysta z finansowych środków gminy.

Zastosowanie powyższych przepisów do ustroju m. st. Warszawy powoduje liczne trudności. „Antykorupcyjny cel tych przepisów wymaga bowiem – dla zapewnienia jego efektywnej realizacji w stosunku do radnych dzielnic m.st. Warszawy – uwzględnienia przy ustalaniu zakresu ich stosowania różnic między pozycją prawną tej jednostki pomocniczej a statusem gminy. Każdorazowo, odrębnie dla każdego z przepisów regulujących status radnych gminy, niezbędne będzie więc dokonanie oceny, czy zastosowanie ich w literalnym brzmieniu w odniesieniu do radnych dzielnicy m.st. Warszawy będzie możliwe z zachowaniem celu tych unormowań czy też niezbędne okaże się przeprowadzenie modyfikacji. Nie jest jednak możliwe ustalenie jednej, generalnej reguły określającej zasady ich dokonywania.” cytat za: S. Gajewski, A. Jakubowski (red.), Ustawa o ustroju miasta stołecznego Warszawy [w:] S. Gajewski, A. Jakubowski (red.), Ustawy samorządowe. Komentarz, Warszawa 2018

Zdarza się, że radni dzielnicy są zatrudnieni na stanowiskach kierownika lub zastępcy w jednostkach organizacyjnych miasta st. Warszawy (np. OSIR, MPWiK itd.). Powoduje to sytuację, w której Prezydent m.st. Warszawy może w określonych przypadkach występować z inicjatywą uchwałodawczą do rady dzielnic, w których zasiadają radni, którzy są jednocześnie zatrudnieni na stanowiskach kierowników i zastępców w jednostkach nadzorowanych przez Prezydenta m. st. Warszawy co powoduje wystąpienie konfliktu interesów. Konflikt polega na tym, że radny będzie głosował nad uchwałą będącą inicjatywą de facto swojego pracodawcy/osoby nadzorującej jego pracę itp. Taką sytuację należy również ocenić w perspektywie przepisu wskazującego, że radni nie mogą podejmować dodatkowych zajęć ani otrzymywać darowizn mogących podważyć zaufanie wyborców do wykonywania mandatu zgodnie z obowiązkiem wynikającym z roty ślubowania tj. sprawowania obowiązków godnie, rzetelnie i uczciwie, mając na względzie dobro mojej gminy i jej mieszkańców. Tu również w przypadku takiego permanentnego konfliktu interesów powstają pytania o uczciwe i rzetelne sprawowanie obowiązków radnego.